جوان آنلاین: با آغاز ماه محرم، حسینیه حرم مطهر رضوی بار دیگر به میعادگاهی برای عاشقان اهل‌بیت (ع) تبدیل شده است، زائرانی از سراسر کشور و حتی کشور‌های همسایه، با لهجه‌ها و آیین‌های متفاوت، اما با بغضی واحد، در صحن قدس گرد هم آمده‌اند تا در عزای سرور و سالار شهیدان، امام حسین (ع)، شریک باشند. برنامه‌های عزاداری در حسینیه حرم از شب اول محرم آغاز شده و تا شب یازدهم ادامه خواهد داشت. هر شب، هیئت‌هایی از استان‌ها و کشور‌هایی مختلف با سبک‌های بومی خود، فضای صحن را رنگ‌آمیزی می‌کنند از نوحه‌های جنوبی گرفته تا سینه‌زنی‌های آذری و لطمات خراسانی، همه با یک هدف: تجلی عشق به امام حسین (ع).
در شب پنجم محرم، صحن قدس میزبان عزادارانی از استان‌های خراسان جنوبی و گلستان بود، مردمانی با شور خاص و آیین‌های ریشه‌دار. حال‌و‌هوای حرم، آمیخته با ناله‌ها و نوای سینه‌زنی، فضایی از همدلی و هم‌زبانی ایجاد کرده بود که در آن، تفاوت گویش‌ها به زیبایی بدل به وحدت قلوب می‌شد.
همه‌ما ملت امام حسینیم
در دل این اجتماع پرشور، راوی این شب‌ها، در میان جمع قدم می‌زند تا روایتگر لحظاتی باشد که کمتر از چشم دوربین‌ها می‌گذرد. کودکی خردسال، تازه‌قدم برداشته، در لباس مشکی با خال‌های سفید، نخستین گام‌های عاشقی‌اش را در صحن حرم برمی‌دارد. چند قدم آنسوتر، پیرزنی با ویلچر نشسته، اما ایستاده به معنا، چهره‌اش در نیم‌رخ شب، با اشک‌هایی که از گونه‌هایش جاری است، می‌درخشد. او با دستان چروکیده‌اش، حوله سفیدی را آرام روی صورتش می‌کشد و می‌گوید: «اشک برای امام حسین (ع) باید همیشه با آدم باشه، مخصوصاً شب اول قبر!»
و با صدایی آرام، اما استوار، ادامه می‌دهد که این حوله، به وصیت خودش، باید همراه با تربت در کفن او قرار گیرد. کمی آنسوتر، زنی از کرج با شوری مردانه سینه می‌زند. وقتی از او می‌پرسیم که با مراسم حسینیه حرم آشناست یا نه، با لبخند می‌گوید نه، اما وقتی شرح برنامه‌ها را می‌شنود، تحسین را نمی‌تواند پنهان کند. با شوق می‌گوید: «این‌که هر شب یک مدل جدید از عشق به امام‌حسین (ع) رو می‌شه دید، فوق‌العاده‌ست!»
و در پایان، جمله‌ای می‌گوید که طلایی است، همانند ایوان طلا: «البته که همه ما ملت امام حسینیم و ایران امام حسین هم، تا ابد پیروزه!»
آیین‌های عزاداری در صحن قدس، روایتگر تنوعی است که در دل خود وحدتی عمیق دارد، وحدتی که در عشق به حسین (ع) متجلی شده است. اینجا، حسینیه حرم، خانه دل‌هایی است که هر شب با سبک و آیینی متفاوت، اما دلی مشترک، می‌تپند.
از حسینیه کودکان تا روضه بانوان
در کنار برنامه‌های ویژه آستان قدس رضوی برای هر چه بهتر برگزار شدن مراسمات ماه محرم، این روز‌ها مشهد به شهری تبدیل شده که نه تنها ایرانیان بلکه شیعیان افغانستان، پاکستان و هندوستان نیز آیین‌های عزاداری خود را در آن برگزار می‌کنند. امسال، تعداد هیئت‌ها و موکب‌هایی که در محلات مختلف مشهد مراسم برگزار می‌کنند، از همیشه بیشتر است. «هیئت موکب خیمه»، «هیئت مجانین العباس»، «هیئت بیت‌الحسین»، «هیئت نورالثقلین»، «هیئت بیت الزهرا»، «خیمه زینبیه» و ده‌ها هیئت دیگر، هر شب پذیرای عزاداران هستند. هرکدام با سبک خاص، مداحان شاخص و برنامه‌های متنوع از سخنرانی و روضه‌خوانی تا سینه‌زنی و تعزیه و حتی اجرای نمایش‌های آیینی ظهر عاشورا.
در بسیاری از این هیئت‌ها، حضور خانواده‌ها کاملاً مشهود است. از حسینیه کودک و نونهال گرفته تا اجرای برنامه‌های جداگانه برای بانوان. به‌ویژه در محلات سنتی و مذهبی مشهد، نوای روضه و سینه‌زنی تا نیمه‌های شب ادامه دارد و فضای شهر را آکنده از عطر ایمان و همدلی می‌کند.
عزاداری سنتی ملل
یکی از وجه تمایز‌های عزاداری محرم در مشهد، حضور و فعالیت هیئت‌های مهاجران و زائران کشور‌های همسایه است. شب‌هایی هست که حسینیه حرم مختص عزاداری مهاجران افغانستانی و پاکستانی و هندی است. در این مراسم، سنت‌های کهن و آیین‌های خاص ملل جلوه‌گر می‌شود؛ از نوحه‌خوانی به زبان اردو و پشتو گرفته تا اجرای دمام‌زنی و سینه‌زنی حلقه‌ای و آیین‌های خاص عزاداری زنان و کودکان.
یکی از اعضای هیئت پاکستانی‌های مقیم مشهد می‌گوید: «هر سال شب‌های خاصی داریم که با نوای مداحان و سبک مخصوص خودمان عزاداری می‌کنیم. ایرانی‌ها هم به این مراسم می‌آیند و ما را همراهی می‌کنند. اینجا مشهد است؛ وطن دوم همه شیعیان.»
حضور پررنگ مهاجران، موجب شده جشنواره‌ای از فرهنگ و سنت‌های عزاداری در شهر شکل بگیرد و حتی بسیاری از مشهدی‌ها نیز از این آیین‌ها استقبال کنند. رضا پوراسماعیل، یک کارشناس آیین‌های عاشورایی در مشهد می‌گوید: «حرم امام رضا (ع) همواره محل تلاقی سنت و نوآوری بوده است. اینجا هم روضه‌های ساده و سنتی داریم، هم برنامه‌های مفصل با حضور هیئت‌های شاخص و حتی آیین‌های ویژه برای زائران غیرایرانی. این ترکیب، به عزاداری مشهد رنگ و بوی خاصی می‌دهد.»
محرم در مشهد، محرم یک شهر نیست، محرم یک ملت و بلکه یک امت است. اینجا همه یک صدا و یکدل زیر پرچم امام حسین (ع)، عزاداری می‌کنند؛ چه ایرانی، چه افغانستانی، چه پاکستانی و هندی. شهر سیاه‌پوش، هیئت‌های پرشمار، پوستر‌های متنوع، آیین‌های سنتی و نو، و شور و شعور بی‌پایان مردم، مشهد را به یکی از بزرگ‌ترین پایتخت‌های عزاداری جهان اسلام بدل کرده است، جایی که سنت و نوآوری، ملیت‌ها و مذاهب، همه در سایه نام حسین (ع) به هم می‌رسند.
